Preduzeće se bavi projektovanjem i izvođenjem termotehničkih instalacija (grijanja, klimatizacije i ventilacije). ”Grijanjeinvest” radi na brojnim projektima. No, direktor Ljubiša Tanić kaže:”Od svih projektovanih i izvedenih radova na termotehničim instalacijama posebno bih izdvojio naše učestvovanje u obnovi nakon razornog požara manastira Hilandara na Svetoj Gori u Grčkoj, koja i dalje traje”.U narednom razgovoru saznajte da li je klimatizacija doživjela ekspanziju, čitajte o energetskoj efikasnosti, te informišite se šta je bitno za proučavanje klimatizacije.

 

 

             1. S obzirom na to da ste dugo godina radili i kao saradnik ne predmetima „Osnove Klimatizacije“ i „Sistemi Klimatizacije“ na Katedri za termotehniku Mašinskog fakulteta Beograd možete li nam konkretno reći šta, u stvari, proučava klimatizacija?

 

Klimatizacija je grana tehnike koja se, uglavnom, povezuje sa hlađenjem prostora u kome borave ljudi. Međutim, klimatizacija obuhvata i grijanje i hlađenje i ventilaciju, a dijeli se na komfornu i industrijsku. Komforna klimatizacija proučava kako da se na siguran, ekološki prihvatljiv i energetski efikasan način ostvare zadovoljavajući termički uslovi ugodnosti za rad i boravak ljudi u zatvorenom prostoru. Industrijska klimatizacija, dodatno, treba da omogući nesmetano odvijanje odgovarajućih tehnoloških procesa.

 

2. Šta su to termički uslovi ugodnosti i koja znanja su bitna za proučavanje klimatizacije?

 

Termički uslovi ugodnosti sredine su: temperatura vazduha, srednja temperatura okolnih površina, relativna vlažnost vazduha, brzina strujanja i kvalitet unutrašnjeg vazduha. Za proučavanje i razumijevanje klimatizacije neophodna su, prije svega, fundamentalna znanja iz termodinamike i mehanike fluida.

 

3. Klimatizacija posljednjih decenija doživljava veliku ekspanziju u svijetu. Zašto je to tako?

 

Glavni razlozi su: porast broja stanovnika na planeti i sve veći zahtjevi za komforom. Prisjetite se da su prije nekih petnaestak godina samo rijetki automobili imali uređaje za hlađenje, a danas su klima uređaji postali dio standardne opreme kod skoro svih modela. Slična stvar je i sa zatvorenim prostorima u kojima sve više provodimo najveći dio dana. Ne tako davno ti prostori su se samo zagrijavali, rijetko mehanički ventilirali, a danas su bez klimatizacije nezamislivi tržni centri, kancelarijski prostori, restorani, hoteli… Svjedoci smo i da najveći broj stanova, pored grijanja, ima instalisane i uređaje za hlađenje (uglavnom lokalne split klima uređaje). Što se tiče industrije, skoro da ne postoji tehnološki proces koji ne podrazumijeva kontrolu temperarture i/ili vlažnosti, što je upravo zadatak uređaja za klimatizaciju.

 

4. Možete li nam reći kakva je situacija u našoj zemlji i zemljama u regionu?

 

Zbog poznatih dešavanja početkom devedesetih i skromnije industrijske proizvodnje kod nas je još uvijek dominantna komforna kilmatizacija.
U pogledu zahtjeva za termičkim uslovima ugodnosti unutrašnje sredine možemo slobodno reći da uopšte ne zaostajemo za najrazvijenim evrposkim zemljama. Međutim, u samoj realizaciji ispunjavanja tih želja još uvijek ima dosta problema.

 

5. Šta su po Vama glavni problemi?

 

Kao u i svemu, glavni problem je neznanje. Izgradnja ili adaptacija jednog objekta počinje od projektnog zadatka (želja), investitora ili korisnika. Zatim slijede izrade Studija izvodljivosti (za veće građevine), idejnih i glavnih i/ili projekata za izvođenje, tehnička kontrola (revizija) tih projekata, pa tek nakon toga odabir kvalifikovanih izvođača i nadzornih organa. Nerijetko se dešava da se iz raznoraznih razloga „preskaču“ pojedine faze u pripremi dokumentacije i da se samo zadovoljava forma. Najveći broj projekata za izvođenje, nažalost, nisu na nivou čak ni idejnih rješenja, griješi se i u osnovnim, principijelnim stvarima.  U toku samog izvođenja, prečesto dolazi do izmjena određenih arhitekonskih rješenja i/ili namjene prostora ne ostavljajući dovoljno vremena da se urade adaptirani projekti za izvođenje instalacija.  Kad se sve to zajedno uzme u obzir neminovno je da dolazi do grešaka i problema tokom eksploatacije tih objekata.
Ono što dodatno otežava optimalno funkcionisanje KGH instalacija je njihovo održavanje. Kada se, uz sve izazove i poteškoće naši sistemi puste u rad, potreban je stalni ili povremeni nadzor i obavezno održavanje, a ta svijest kod većine korisnika još uvijek nije dovoljno razvijena.

 

6. Kako prevazići navedene probleme?

 

Prije svega potrebno je imati strpljenja i sagledati realne rokove i za pripremu dokumentacije i za izvođenje radova. Ako se već zbog tenderskih uslova           kod javnih investitora ili potcjenjenog projektovanja kod privatnih investitora biraju najjetiniji projektanti bez značajnih referenci, bar bi tehnička kontrola trebala da bude povjerena provjerenim, dokazanim stručnjacima. Što se tiče izvođenja radova, potrebno je više pažnje posvetiti pripremama i usaglašavanjima svih faza, pa tek onda kretati u realizaciju na gradilištu. Po završetku radova mora se sprovesti odgovarajuća mjerenja i dokazivanja parametara, kao i izrada detaljnih upustava i obuka krajnjeg korisnika.

 

7. U posljednje vrijeme je u svijetu, ali i kod nas u fokusu energetska efikasnost. Kakva je situacija u oblastima grijanja i klimatizacije?

 

Od ukupno proizvedene energije u svijetu preko 40% se koristi u zgradarstvu, a od te potrošnje najveći dio ide na grijanje, hlađenje i pripremu sanitarne tople vode. Zato je veoma važno projektovati KGH sisteme sa uređajima koji imaju što je moguće veće koeficijente korisnosti tranformacije primarne u finalnu energiju. Važni su i automatski sistemi za kontrolu unutrašnje temperature. Poznato je da ako se zimi temperatura prostorije uređajima za grijanje povisi za 1⁰C za to se potroši oko 6% više energije. Ako se, tokom ljeta, temperatura održava nižom od projektovane za svaki stepen se dodatno troši čak oko 19% više enrgije!

 

8. Kakva je kod nas situacija po pitanju energetske efikasnosti u zgradama?

 

Kada je u pitanju izgradnja novih objekata, situacija je zadovoljavajuća i tu se, uglavnom, primjenjuju rješenja koja čine da se zgrade u određenoj mjeri mogu smatrati energetski efikasnim. O povećanju energetske efikasnosti postojećih objekata ima smisla govoriti tek onda kada su u njima postignuti zadovljavajući uslovi ugodnosti. Zna se destiti da se na starim, dotrajalim sistemima grijanja po školama i bolnicama koje jedva funkcionišu i ne mogu da ispune ni minimalne uslove ugodnosti za rad i boravak ljudi, u cilju povećanja energetske efikasnoti, ugrađuje razna oprema (termostatički ventili, pumpe sa promjenljivim brojem obrtaja i sl.) koja bi trebala da smanji potrošnju, što je besmisleno! U takvim situacijama obavezno se prvo mora obezbijediti bezbjedno i ispravno funkcionasanje opreme i postizanje uslova ugodnosti vodeći računa da to, naravno, zaista bude na energetski efikasan način.

 

9. Ko su u našoj zemlji glavni nosioci aktivnosti po pitanju energetske efikasnosti

 

         Tim pitanjem bi najviše trebalo da se bave inženjeri termotehnike. Međutim, u našoj zemlji se energetskom efikasnošću više od njih „bave“, naravno, političari, zatim bankari, arhitekte, raznorazne inostrane „kvazi“ stručne organizacije koje često organizuju kojekave seminare na kojima se samo, zajedno sa predstavnicima ministarstava za prostorno uređenje na svim nivoima vlasti u BiH i fondova za energetsku efikasnost, u stvari, samo reklamiraju.

 

10. Iza Vas su brojni projekti. Recite nam na koje ste posebno ponosni i zašto?

 

Od svih projektovanih i izvedenih radova na termotehničim instalacijama  posebno bih izdvojio naše učestvovanje u obnovi nakon razornog požara manastira Hilandara na Svetoj Gori u Grčkoj, koja i dalje traje. Zajedno sa mojim najvećim učiteljem prof. Branislavom Živkovićem sa Mašinskog fakulteta Beograd i pobratimskim preduzećima „Simon“ Valjevo i „MPG KGH“ Beograd, već više od 10 godina se trudimo da se obnova manastira Hilandara i po pitanju naših instalacija uradi na najbolji mogući način.

 

Izvor: m-Kvadrat.ba